ભાષા એ જીવંત વસ્તુ છે, જે સમય સાથે બદલાય છે. સમાજમાં થતા ફેરફારો, નવી ટેકનોલોજી અને સાંસ્કૃતિક ફેરફારો તેની અસર કરે છે. નવા શબ્દો બને છે, જૂના શબ્દો અદૃશ્ય થઈ જાય છે અને શબ્દોના અર્થ બદલાય છે. ડિજિટલ યુગમાં, અશિષ્ટ, ટૂંકા સ્વરૂપો અને ઇમોજી આપણી ભાષાનો ભાગ બની ગયા છે. આવી સ્થિતિમાં શબ્દોનો અર્થ બદલવો એ મોટી વાત નથી. શબ્દોના બદલાતા અર્થ: એક તરફ, આ સારું છે, તો બીજી તરફ, તે લોકોની સમજવા અને વાત કરવાની ક્ષમતા માટે સમસ્યા બની રહ્યું છે.
પહેલા ‘બિમ્બો’ શબ્દનો અર્થ ‘બેદરકાર માણસ’ માટે થતો હતો, પરંતુ આજે તે છોકરીઓની કામુકતા માટે વખાણ બની ગયો છે. આ એક માત્ર શબ્દ નથી, અન્ય ઘણા શબ્દો છે જેનો અર્થ સમય સાથે બદલાયો છે. ચાલો જાણીએ તેમના વિશે-
જાગવાનો અર્થ શું છે?
વોકનો ઉપયોગ હકારાત્મક અને નકારાત્મક રીતે થાય છે. પહેલા આ શબ્દ સામાજિક રીતે સારી વ્યક્તિ માટે વપરાતો હતો. આ સિવાય આ શબ્દનો અર્થ ‘કંઈક વધુ ચોક્કસ’ એવો થતો હતો. 1931માં, સ્કોટ્સબોરો નાઈનની ધરપકડ બાદ અમેરિકા વંશીય રીતે અલગ થઈ ગયું. બ્લૂઝ ગાયક લીડ બેલીએ આ વિસ્તારમાંથી પસાર થતા સાથી આફ્રિકન-અમેરિકનોને હિંસક જાતિવાદના વ્યાપક ખતરા અંગે ચેતવણી આપતાં “જાગતા રહેવા” ચેતવણી આપી હતી. ત્યાંથી, આ શબ્દનો અર્થ “વંશીય અન્યાય સામે તકેદારી” થયો.
ભાવનાત્મક શ્રમ શું છે?
સમાજશાસ્ત્રી આર્લી હોશચાઇલ્ડે “ભાવનાત્મક શ્રમ” શબ્દની રચના કરી હતી, જે અન્ય લોકોને ચોક્કસ અનુભવ પ્રદાન કરવા માટે વ્યક્તિ તેમની ભાવનાત્મક સ્થિતિનું સંચાલન કરવા માટે કરે છે તે કાર્યનો સંદર્ભ આપે છે. જો સાદી ભાષામાં સમજાવવામાં આવે તો, ખરાબ ગ્રાહક સાથે સારું વર્તન કરનાર વેઈટર ‘ભાવનાત્મક શ્રમ’ કરે છે. આજકાલ આ શબ્દનો ઉપયોગ TikTok પર થઈ રહ્યો છે. લોકો ઘરના કામકાજ, મિત્રોને ટેકો આપવા અને સામાજિક પ્રસંગોનું આયોજન કરવા જેવી બાબતોને ‘ભાવનાત્મક શ્રમ’ તરીકે વર્ગીકૃત કરી રહ્યાં છે.
આ બે શબ્દો ઉપરાંત ‘ગેસલાઇટિંગ’ શબ્દ પણ આજકાલ સામાન્ય રીતે ઉપયોગમાં લેવાય છે. પેટ્રિક હેમિલ્ટનના નાટક ગેસ લાઇટની ઘટનાઓના આધારે ‘ગેસલાઇટિંગ’ શબ્દ બનાવવામાં આવ્યો છે. તે વ્યક્તિને વિશ્વ વિશે શીખવાની તેની ક્ષમતા પર શંકા કરવા દબાણ કરવાનો છે. એક વ્યક્તિ બીજાને શંકા કરે છે કે તેઓ જે સમજે છે અથવા યાદ કરે છે તે વાસ્તવિક નથી.
સમજવાની અને વાત કરવાની ક્ષતિ
ભાષા એ આપણા અનુભવોને સમજવા અને અભિવ્યક્ત કરવાનું મહત્વનું માધ્યમ છે. યોગ્ય શબ્દો વિના, અમને અમારી લાગણીઓ અને પરિસ્થિતિઓને સમજવા અથવા વ્યક્ત કરવામાં મુશ્કેલી પડે છે. જ્યારે ‘જાગવું’ નો અર્થ “સામાજિક રીતે ઉદાર” તરીકે ઘટાડવામાં આવે છે, ત્યારે તે અશ્વેત લોકોને વંશીય અન્યાય વિશે વધતી જાગૃતિ અને વલણમાં ફેરફારનું વર્ણન કરવા માટે એક શક્તિશાળી શબ્દથી વંચિત રાખે છે. ફક્ત “અન્યાય સામે તકેદારી” નો ઉલ્લેખ કરવો એ આ જાગૃતિની ઊંડાઈ દર્શાવવામાં નિષ્ફળ જાય છે.
Hochschild સમજાવ્યું કે અગાઉના “અદ્રશ્ય” અનુભવોનું નામકરણ વ્યક્તિને સમજવામાં મદદ કરે છે. પરંતુ જ્યારે ‘ભાવનાત્મક શ્રમ’નો અર્થ બદલાય છે, ત્યારે તે આ સમજને નબળી પાડે છે. એક વેઈટર જે ‘ભાવનાત્મક શ્રમ’ને માત્ર કોઈ પણ ભાવનાત્મક રીતે થકવી નાખતી નોકરી તરીકે સમજે છે તે નોકરી માટે તેની લાગણીઓનું સંચાલન કરવામાં સામેલ ચોક્કસ પ્રયાસને ચૂકી જાય છે, જે સ્વ-સમજણની મૂલ્યવાન જરૂરિયાત તરફ દોરી જાય છે.
જ્યારે ‘ગેસલાઇટિંગ’ નો અર્થ “જૂઠું બોલવું” સુધી ઘટાડવામાં આવે છે, ત્યારે અમે દુરુપયોગના ચોક્કસ સ્વરૂપનું વર્ણન કરવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ શબ્દ ગુમાવીએ છીએ જે પીડિતો અને તેમને ટેકો આપનારાઓ માટે ગંભીર પરિણામો લાવી શકે છે.
અમે શું કરી શકીએ છીએ?
ભાષામાં થતા ફેરફારોની આગાહી કરવી મુશ્કેલ છે અને તેને નિયંત્રિત કરવું વધુ મુશ્કેલ છે, જે હાનિકારક ફેરફારોને ટાળવા મુશ્કેલ બનાવે છે. જો કે, કેટલીક વ્યક્તિઓ, જેમ કે પત્રકારો અને સોશિયલ મીડિયા પ્રભાવકો, ભાષાના વિકાસ પર નોંધપાત્ર પ્રભાવ ધરાવે છે. તેઓ તેમના પ્રેક્ષકોને ચોક્કસ શબ્દો રજૂ કરી શકે છે, કાં તો તેમના મૂળ અર્થોને સાચવીને અથવા નવી વ્યાખ્યાઓ પ્રસ્તાવિત કરી શકે છે.
અસ્વીકરણ: આ લેખમાંના સૂચનો સામાન્ય માહિતી માટે છે. ડૉક્ટર અથવા તબીબી વ્યાવસાયિકની સલાહ તરીકે આ ટીપ્સ અને માહિતી ન લો. કોઈપણ રોગના લક્ષણોના કિસ્સામાં, ચોક્કસપણે ડૉક્ટરની સલાહ લો.
