પુરુષોમાં વંધ્યત્વ સમસ્યા: પુરુષ વંધ્યત્વ

પુરૂષ વંધ્યત્વ: પુરૂષોમાં વંધ્યત્વ (પુરુષ વંધ્યત્વ) ની સમસ્યાને ઘણીવાર અવગણવામાં આવે છે. ફોર્ટિસ હોસ્પિટલ ગુરુગ્રામના યુરોલોજીના એક્ઝિક્યુટિવ ડાયરેક્ટર ડૉ. અનિલ મંડાણીએ વંધ્યત્વના કારણો વિશે સમજાવ્યું જેના કારણે આ સમસ્યા પુરુષોમાં વિકસે છે. ડોક્ટર મંડાણીએ એમ પણ જણાવ્યું કે આ બીમારીનો ઈલાજ કરી શકાય છે.

પુરુષોમાં વંધ્યત્વની સમસ્યા એકદમ સામાન્ય છે અને વિશ્વભરના ઘણા યુગલોના સંબંધોને અસર કરે છે, તેમ છતાં તેની અવગણના કરવામાં આવે છે. જો કે વંધ્યત્વને સામાન્ય રીતે મહિલાઓની સમસ્યા ગણવામાં આવે છે, પરંતુ એ સમજવું જરૂરી છે કે પ્રજનનક્ષમતાની બાબતમાં પુરૂષો પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે.

આ રોગની યોગ્ય સારવારની ભૂમિકા સમજાવતા, ફોર્ટિસ હોસ્પિટલ ગુરુગ્રામના યુરોલોજીના એક્ઝિક્યુટિવ ડાયરેક્ટર ડૉ. અનિલ અંદાણીએ જણાવ્યું હતું કે, “પુરુષોમાં વંધ્યત્વની સમસ્યા ઘણા કારણોથી થઈ શકે છે, જેમાં શારીરિક અને જીવનશૈલીના કારણોનો સમાવેશ થાય છે. શુક્રાણુ ઉત્પાદન, શુક્રાણુની ગુણવત્તા અને શુક્રાણુ વિતરણમાં સમસ્યાઓ છે. આનુવંશિક પરિસ્થિતિઓ, હોર્મોનલ અસંતુલન, અંડકોષને નુકસાન, ચેપ અને અંડકોશ રોગને કારણે, શુક્રાણુના ઉત્પાદનને અસર થઈ શકે છે, જેનાથી પ્રજનનક્ષમતા ઘટી શકે છે.

આ પણ વાંચો: પ્રસૂતિ પહેલાની કસોટી – સ્વસ્થ બાળક અને સલામત ગર્ભાવસ્થા: પ્રસૂતિ પહેલાની કસોટી

આ ઉપરાંત, શુક્રાણુ આકારશાસ્ત્રમાં અસાધારણતા અને શુક્રાણુઓની ઓછી સંખ્યા (ઓલિગોસ્પર્મિયા) પણ પ્રજનન ક્ષમતાને અસર કરી શકે છે. “રિપ્રોડક્ટિવ ટ્યુબમાં અવરોધ અથવા હાયપોસ્પેડિયાસ, સખત મૂત્રમાર્ગ અને ઇરેક્ટાઇલ ડિસફંક્શન જેવી સ્થિતિઓ શુક્રાણુ વિતરણમાં સમસ્યા ઊભી કરી શકે છે, જે ગર્ભધારણમાં પડકારો તરફ દોરી જાય છે.”

સારવાર શું છે

જ્યારે પુરુષ વંધ્યત્વની સારવારની વાત આવે છે, ત્યારે તેનું કારણ શોધવા અને પ્રજનનક્ષમતા વધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવે છે. પ્રજનન ક્ષમતાને અસર કરતી કેટલીક સમસ્યાઓ સર્જરી દ્વારા સુધારી શકાય છે. અંડકોશમાં વિસ્તૃત નસોને સુધારવા માટે વેરિકોસેલ રિપેર કરવામાં આવે છે.

આ સાથે, અવરોધિત વાસ ડિફરન્સ અથવા રિવર્સ નસબંધીનું સમારકામ કરીને પ્રજનનક્ષમતા પુનઃસ્થાપિત કરવામાં આવે છે. પ્રજનન માર્ગના ચેપને એન્ટિબાયોટિક્સથી ઠીક કરી શકાય છે, જે પ્રજનનક્ષમતા વધારી શકે છે. અહીં એક મહત્વની બાબત એ છે કે આવી સારવાર હંમેશા પ્રજનનક્ષમતામાં સુધારણાની ખાતરી આપતી નથી.

ડૉ. અનિલે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, “ઇરેક્ટાઇલ ડિસફંક્શન અને પ્રિમેચ્યોર ઇજેક્યુલેશન જેવી જાતીય સમસ્યાઓને ઠીક કરીને ગર્ભાવસ્થાની શક્યતા વધારી શકાય છે. આવી સમસ્યાઓને દૂર કરવા માટે દવાઓ અથવા કાઉન્સેલિંગની મદદ લઈ શકાય છે.

તબીબી સારવાર ઉપરાંત, જીવનશૈલીમાં ફેરફાર દ્વારા પ્રજનન ક્ષમતામાં સુધારો કરી શકાય છે. આલ્કોહોલનું સેવન ન કરો અને ધૂમ્રપાન ન કરો, તંદુરસ્ત આહાર લો અને શારીરિક રીતે સક્રિય રહો. “આ થોડાં પગલાં લેવાથી, જાતીય કાર્યને સુધારી શકાય છે અને વંધ્યત્વની સમસ્યાને હલ કરી શકાય છે.”

કેટલાક કિસ્સાઓમાં, જ્યાં હોર્મોનલ અસંતુલન જેવા કારણોને લીધે વંધ્યત્વ થાય છે, ત્યાં હોર્મોન ઉપચાર આપી શકાય છે. હોર્મોન રિપ્લેસમેન્ટ થેરાપી અથવા દવાઓ હોર્મોન્સને સંતુલિત કરવામાં અને પ્રજનન ક્ષમતામાં સુધારો કરવામાં મદદ કરી શકે છે. આસિસ્ટેડ રિપ્રોડક્ટિવ ટેક્નોલોજી (ART) ની મદદથી હોર્મોન્સ મેળવી શકાય છે, ઇન-વિટ્રો ફર્ટિલાઇઝેશન (IVF) અથવા ઇન્ટ્રાસાયટોપ્લાઝમિક સ્પર્મ ઇન્જેક્શન (ICSI) જેવી પ્રક્રિયાઓમાં દંપતીના માતા-પિતા બનવાનું સ્વપ્ન પૂર્ણ થવાની સંભાવના છે.

વંધ્યત્વ એ પુરૂષોમાં સામાન્ય સમસ્યા છે, પરંતુ સમયસર હસ્તક્ષેપ અને યોગ્ય સારવારથી આ સમસ્યા દૂર થઈ શકે છે અને દંપતીનું માતા-પિતા બનવાનું સ્વપ્ન પૂર્ણ થઈ શકે છે. ફોર્ટિસ હોસ્પિટલ ગુરુગ્રામનો ઉદ્દેશ્ય લોકોને વધુ સારી સારવાર અને સહાય પૂરી પાડવાનો છે.