મેનોપોઝ અને ફિઝીયોથેરાપી: મેનોપોઝ એ સમયગાળો છે જ્યારે માસિક ચક્ર સમાપ્ત થાય છે. જ્યારે સ્ત્રીને 12 મહિના સુધી માસિક ન આવે ત્યારે મેનોપોઝનું નિદાન થાય છે. 40 વર્ષની ઉંમર પછી સ્ત્રીઓમાં મેનોપોઝ ગમે ત્યારે આવી શકે છે. શું તમે જાણો છો, મેનોપોઝ પછી મહિલાઓને ઘણી સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે, તો ચાલો જાણીએ કે મેનોપોઝ પછી મહિલાઓને કઈ સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે અને તે સમસ્યાઓને ફિઝિયોથેરાપી દ્વારા કેવી રીતે દૂર કરી શકાય છે.
આ પણ વાંચો: મેનોપોઝ દરમિયાન તમારી સંભાળ કેવી રીતે રાખવી
આ સમસ્યાઓ મેનોપોઝ દરમિયાન થાય છે
- કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર રોગનું જોખમ – મેનોપોઝ દરમિયાન, એસ્ટ્રોજન હોર્મોનનું સ્તર ઘટે છે, જેના કારણે સ્ત્રીઓમાં કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર રોગનું જોખમ વધી જાય છે. ખરેખર, એસ્ટ્રોજન હોર્મોન રક્તવાહિનીઓને લવચીક અને બ્લડ પ્રેશરને સંતુલિત રાખે છે. આવી સ્થિતિમાં, હોર્મોનનું પ્રમાણ ઓછું હોવાને કારણે, સ્ત્રીઓને હૃદય રોગો થવાનું જોખમ વધી જાય છે.
- હાડકાં નબળાં થઈ જાય છે – સ્ત્રીઓને હાડકામાં વધુ પડતો દુખાવો અને નબળાઈનું જોખમ રહેલું છે. આવી સ્થિતિમાં ઓસ્ટીયોપોરોસીસ કે રૂમેટોઈડ આર્થરાઈટીસ થવાનો પણ ભય રહે છે.
- મૂત્રાશય નબળું થવા લાગે છે – પ્રોજેસ્ટેરોન અને એસ્ટ્રોજન હોર્મોન્સની ઓછી માત્રાને કારણે, મૂત્રાશય નબળું પડે છે અને યોનિમાર્ગ શુષ્કતા વધે છે. ઉપરાંત, પીડાદાયક સેક્સ સાથે, પેશાબની નળીઓનો વિસ્તાર ચેપનું જોખમ વધે છે.
- વજન વધી શકે છે – મેનોપોઝના કારણે મહિલાઓનું વજન પણ ઝડપથી વધવા લાગે છે. કેટલીક મહિલાઓને અનિદ્રાની સમસ્યા પણ હોય છે.
- ડાયાબિટીસનું જોખમ – મેનોપોઝ પછી 55 વર્ષની ઉંમર પછી કેટલીક સ્ત્રીઓને ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ થવાનું જોખમ રહેલું છે.
ડૉક્ટર શું કહે છે
ડૉ. રિચા પુરોહિત, ફિટવેલ ફિઝિયોથેરાપી ક્લિનિકના સ્થાપક અને વરિષ્ઠ ફિઝિયોથેરાપી અને પેલ્વિક ફ્લોર રિહેબ સ્પેશિયાલિસ્ટ, વન હેલ્થ મલ્ટિસ્પેશિયાલિટી ક્લિનિક, ખરાડી, પુણે કહેવાય છે કે મેનોપોઝની સમસ્યાઓને ફિઝિયોથેરાપી દ્વારા ઘણી હદ સુધી નિયંત્રિત કરી શકાય છે.
ડો.રિચાના મતે મેનોપોઝની મહિલાઓના સ્વાસ્થ્ય પર ખૂબ જ નકારાત્મક અસર પડે છે. આવી સ્થિતિમાં, મેનોપોઝ પછી કોઈપણ પ્રકારના લક્ષણો અથવા પીડાને યોગ્ય સમયે ઓળખવી મહત્વપૂર્ણ છે, જેથી સમયસર સારવાર થઈ શકે.
ડોક્ટર રિચા કહે છે કે મેનોપોઝ દરમિયાન પેલ્વિક ફ્લોરના સ્નાયુઓ ઢીલા અને નબળા પડી જાય છે. આવી સ્થિતિમાં, ફિઝિયોથેરાપી પેલ્વિક ફ્લોર સ્નાયુઓને મજબૂત બનાવવામાં મદદ કરી શકે છે. મેનોપોઝ પછી આવતી હાડકાની નબળાઈને પણ ફિઝિયોથેરાપી દ્વારા ઘણી હદ સુધી નિયંત્રિત કરી શકાય છે. મેનોપોઝ પછી કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર રોગનું જોખમ અમુક તકનીકો અને કસરતો દ્વારા ઘટાડી શકાય છે. ફિઝિયોથેરાપીમાં કેટલીક છૂટછાટની કસરતો પણ છે જે મેનોપોઝ પછી તણાવ અને ડિપ્રેશનમાંથી રાહત આપી શકે છે.
ડો.રિચાના જણાવ્યા અનુસાર ફિઝિયોથેરાપીમાં કેટલીક મશીનો, ટેકનીક અને એક્સરસાઇઝ દ્વારા મહિલાઓમાં માત્ર પેટની ચરબીને જ કંટ્રોલ કરી શકાતી નથી, પરંતુ વજન કંટ્રોલ કરવાની સાથે ડાયાબિટીસ અને બ્લડપ્રેશરને પણ કંટ્રોલ કરી શકાય છે. આ ઉપરાંત સાંધાના દુખાવાને પણ સરળતાથી કંટ્રોલ કરી શકાય છે.
ડોક્ટર રિચા કહે છે કે મેનોપોઝમાં જોવા મળતી સૌથી મહત્વની સમસ્યા હોટ ફ્લૅશ છે, આ સમસ્યામાં શરીરમાં ગરમી અને બેચેની હોય છે. તેની શ્રેષ્ઠ સારવાર ફિઝીયોથેરાપીમાં ઉપલબ્ધ છે.
